Κορνίζα,ο προξενητής του έργου

«Η κορνίζα είναι ο προξενητής του έργου», συνήθιζε να λέει ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος Νικηφόρος Λύτρας σε μια εποχή που το ξύλινο, συνήθως, πλαίσιο ενός πίνακα ήταν όχι απλώς απαραίτητο, αλλά συχνά και ένα δεύτερο έργο τέχνης. Ο Τσαρούχης πιο παραστατικά θα συμφωνήσει με το “Η κορνίζα είναι η ρουφιάνα του πίνακα”.   

  Η τέχνη του πλαισίου χρονολογείται όσο και η δυτική ζωγραφική. Από της αρχαία Αίγυπτο και την αρχαία Ελλάδα, στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική του 15ου αιώνα, στην ιταλική αναγέννηση και έπειτα στον νεοκλασικισμό στις αρχές του 19ου αιώνα και μετέπειτα ιμπρεσιονισμό, η κορνίζα αποτέλεσε την αναγκαία συνθήκη και εύλογο τρόπο προβολής του έργου και της αξίας του. Καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες και γλύπτες, όπως ο Μικελάντζελο, ο Ραφαήλ, ο Μποτιτσέλι, συμμετείχαν στη διαδικασία δημιουργίας κορνιζών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κορνίζα μπορεί να κόστιζε όσο ολόκληρο το έργο (!).

Με το πέρασμα του χρόνου, η σχέση εκσυγχρονίστηκε. Κάθε φορά που άλλαζε χέρια ένας πίνακας, έβγαινε και η κορνίζα για να ταιριάζει με το ύφος του νέου της κατόχου. Δεν έχει περάσει και πολύς καιρός από τότε που καλλιτέχνες και κοινό, γκαλερίστες και φωτογράφοι, συλλέκτες, διακοσμητές, συνειδητοποιούν πόσο σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει το σωστό πλαίσιο.

Σύμφωνα με τον Πολ Μίτσελ, συλλέκτη τέχνης με ενασχόληση την πώληση κορνιζών-αντικών «ο ρόλος της κορνίζας δεν υπάρχει στο υποσυνείδητο των ανθρώπων. Με ορισμένες μόνο εξαιρέσεις, οι πίνακες εμφανίζονται στα λευκώματα τέχνης χωρίς πλαίσιο. Γυμνοί. Κι όμως, η κορνίζα είναι οπτικά και πρακτικά απαραίτητη για την ύπαρξη της εικόνας». Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, αρκεί να εντοπίσει κανείς μια ακουαρέλα της αρεσκείας του, για να παίξει με διαφορετικά μοτίβα και να διαπιστώσει πόσο σημαντικό ρόλο παίζει για μια ακόμη φορά το αμπαλάζ. «Ποτέ δεν ξέρεις πόσο επηρεάζει μια κορνίζα ένα έργο μέχρι τη στιγμή που θα την αφαιρέσεις»